KONJUGASYON

KONJUGASYON

-Konjugasyon, genetik özellikleri farklı aynı türden iki hücrenin yan yana gelerek aralarında sitoplazmik köprü veya tüpe benzer bir bağlantı kurup gen aktarımının sağlaması olayıdır.

-Bakterileri ve paramesyumdaki konjugasyonu inceleyelim.

a. Bakterilerde konjugasyon: Bakteri hücrelerinde ana kalıtım maddesinden başka daha küçük bir halkasal DNA molekülü bulunur. Kendini eşleyebilen bu DNA molekülüne plazmit adı verilir. Olumsuz koşullarda bulunan bir bakteriye bu plazmit yarar sağlayabilir. Bakterilerdeki konjugasyonda görev yapan eşey piluslarının üretilmesi için gerekli bilgiyi taşıyan plazmite F plazmiti denir. Tüm bakteriler F plazmiti taşımaz. Bu plazmiti taşıyan bakterilere F⁺ , taşımayanlara da F^- adı verilir.

-Bakterilerdeki konjugasyonu aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

1. Konjugasyon olayında gen aktarımı F⁺ dan F^- ye doğru tek yönlü olarak gerçekleşir.

2. F⁺ bakterisi, hücresinin dış yüzeyinden saça benzer bir çıkıntı oluşturur ve bu çıkıntıya eşey pilusu denir.

3. F⁺ bakterisi eşey pilusu aracılığıyla F^- bakterisine tutunur ve iki bakteri hücresi arasında sitoplazmik köprü kurulur.

4. Bu köprüden F⁺ plazmidinin bir zinciri F^- bakteri hücresine aktarılır. Bu zincirlerin eşlenerek çift zincirli hâle gelmesiyle F^- hücresi F plazmidine sahip olur ve F⁺ olarak adlandırılmaya başlanır.

b. Paramesyumlarda konjugasyon:

SORU 1. Paramesyumda görülen konjugasyon ile ilgili,

I. Üreme olayı değildir.

II. Karşılıklı gen alışverişi olur.

III. Öncesinde çekirdek bölünmesi görülür.

IV. Genetik çeşitliliği artırır.

açıklamalarından hangileri bakteri konjugasyonu için geçerli değildir?

A) Yalnız I       B) Yalnız II        C) II ve III

D) I ve IV         E) II ve IV

SORU 2.

Yukarıdaki şemada bakterilerdeki konjugasyon görülmektedir.

Şemada gösterilen olayla ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğrudur?

A) Genetik çeşitliliği azaltır.

B) Yeni bir bakteri türünün oluşmasına neden olur.

C) Özel bir üreme şeklidir.

D) Sadece prokaryotlarda görülür.

E) Tek yönlü gen aktarımı olur.

SORU 3.

Paramesyumlardaki konjugasyon olayı sırasında gerçekleşen aşağıdaki olayları, gerçekleşme sırasına uygun olarak sıraladığımızda hangisi 3. sırada yer alır?

A) Yan yana gelen paramesyumlar arasında sitoplazmik köprü kurulur.

B) Hücreler arasında çekirdek değiş-tokuşu gerçekleşir.

C) Küçük çekirdek mayoz geçirir.

D) Haploit çekirdek mitoz geçirir.

E) Haploit çekirdekler kaynaşır. 

SORU 4. Bakterilerin konjugasyonu sırasında;

I. Mayoz bölünme

II. Plazmit aktarımı

III. Mitoz ile gamet oluşumu

olaylarından hangileri gerçekleşir?

A) Yalnız II       B) Yalnız III        C) I ve II

D) I ve III         E) I, II ve III

SORU 5. Paramesyumun konjugasyonunda;

I. Çekirdek göçü

II. Küçük çekirdeğin mayoz bölünme geçirmesi

III. Çekirdek kaynaşması

olaylarından hangileri gerçekleşir?

A) Yalnız I       B) Yalnız II        C) I ve III

D) II ve III         E) I, II ve III

SORU 6. Aşağıdaki şekilde bakterilerin konjugasyonu gösterilmiştir.

Buna göre;

I. A ve B bakterilerinin türü farklıdır.

II. Plazmit DNA aktarımı gerçekleşir.

III. Olay sonunda B bakterisi A bakterisinin sahip olduğu özelliklerin tamamına sahip olur.

açıklamalarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I       B) Yalnız II        C) I ve III

D) II ve III         E) I, II ve III

CEVAPLAR ve ÇÖZÜMLERİ

1.

I. Konjugasyon hiçbir canlıda üremeye neden olmaz.

II. Bakterilerde F⁺’dan F^-‘ye tek yönlü, paramesyumda ise karşılıklı gen alışverişi olur.

III. Paramesyum konjugasyonunda mayoz ve mitoz bölünmeler olurken bakterilerde olmaz.

IV. Hem bakterilerde hem de paramesyumda konjugasyon genetik çeşitliliği artırır.

Cevap: C

2. Bakterilerde gen aktarımı F⁺’dan F^-‘ye tek yönlü gerçekleşir.Cevap: E

3. Paramesyumlardaki konjugasyon olayı sırasında gerçekleşen olaylar sırası ile;

1. İki paramesyum yan yana gelir. Paramesyumların  sitoplazmaları kaynaşır. Sitoplazmik köprü oluşur.

2. Küçük çekirdekler mayoz sonucunda n kromozomlu dört küçük çekirdek meydana getirir.

3. Daha sonra üç haploit çekirdek erir, kalan bir haploit çekirdek mitoz bölünme geçirir.

 4. Haploit iki  küçük çekirdeğin birer tanesi değiş tokuş yapılır.

5. Çekirdekler kaynaşır, diploit çekirdek meydana gelir.

6. İki paramesyumun ayrılması ile konjugasyon da tamamlanmış olur. Cevap: D

4. Mayoz bölünme ve mitoz ile gamet oluşumu

bakteri konjugasyonunda söz konusu değildir.

Kısa DNA parçası dediğimiz plazmit aktarımı yapılır.

Cevap: A

5. Öncüllerin hepsi paramesyum konjugasyonu için geçerlidir. Cevap: E

6. Genetik bilgileri farklı aynı tür bireyler arasında konjugasyon olur. Olay sonunda A bakterisi gibi B bakterisi de plazmit aldığı için sadece antibiyotiklere karşı direnç kazanır.

Cevap B